Dlaczego zdrowie zaczyna się od jelit? Znaczenie mikrobioty oraz zastosowanie probiotyków w kontekście utrzymania zdrowia psychicznego i leczenia wspomagającego zaburzeń psychicznych. Część I Artykuł przeglądowy
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Opublikowane:
mar 31, 2025
Słowa kluczowe:
mikrobiota, probiotyki, psychobiotyki, depresja
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
W ostatnich dekadach wzrosło zainteresowanie wpływem mikrobioty jelitowej na zdrowie psychiczne i fizyczne człowieka. Zrozumienie roli mikrobioty, w tym interakcji między układem pokarmowym a centralnym układem nerwowym, nabiera szczególnego znaczenia w kontekście chorób cywilizacyjnych – w tym zwiększającego się rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych. Wyniki badań naukowych wskazują, że skład mikrobioty jelitowej może istotnie różnić się między osobami zdrowymi a cierpiącymi na zaburzenia depresyjne czy lękowe. Fakt ten stanowi podstawę badań nad wykorzystaniem probiotyków i psychobiotyków jako potencjalnego wsparcia standardowej farmakoterapii. Artykuł niniejszy omawia znaczenie mikrobioty nie tylko w aspekcie zdrowia fizycznego, ale również zdrowia psychicznego, wskazując na kluczowe mechanizmy działania osi mózgowo-jelitowej oraz omawiając możliwości zastosowania probiotyków w leczeniu depresji, schizofrenii oraz zaburzenia afektywnego dwubiegunowego.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Jak cytować
Antosik-Wójcińska, A., & Jankowska, A. (2025). Dlaczego zdrowie zaczyna się od jelit? Znaczenie mikrobioty oraz zastosowanie probiotyków w kontekście utrzymania zdrowia psychicznego i leczenia wspomagającego zaburzeń psychicznych. Część I . Medycyna Faktów , 18(1(66), 29-34. https://doi.org/10.24292/01.MF.0125.04
Numer
Dział
Artykuły
Copyright © by Medical Education. All rights reserved.
Bibliografia
1. Herman A. Probiotics supplementation in prophylaxis and treatment of depressive and anxiety disorders – a review of current research. Psych Pol. 2022; 56(4): 783-97.
2. Turnbaugh PJ, Ley RE, Hamady M et al. The human microbiome project. Nature. 2007; 449(7164): 804-10.
3. Cho I, Blaser MJ. The Human Microbiome: At the interface of health and disease. Nat Rev Genet. 2012; 13(4): 260-70.
4. Grigg JB, Sonnenberg GF. Host-Microbiota Interactions Shape Local and Systemic Inflammatory Diseases. J Immunol. 2017; 198(2): 564-71.
5. Eckburg PB, Bik EM, Bernstein CN et al. Diversity of the Human Intestinal Microbial Flora. Science. 2005; 308(5728): 1635-8.
6. Xu J, Mahowald MA, Ley RL et al. Evolution of symbiotic bacteria in the distal human intestine. PLoS Biol. 2007; 5(7): e156.
7. Kundu P, Blacher E, Elinav E et al. Our Gut Microbiome: The Evolving Inner Self. Cell. 2017; 171(7): 1481-93.
8. Lynch SV, Pedersen O. The Human Intestinal Microbiome in Health and Disease. N Engl J Med. 2016; 375(24): 2369-79.
9. Mazmanian SK, Liu CH, Tzianabos AO et al. An immunomodulatory molecule of symbiotic bacteria directs maturation of the host immune system. Cell. 2005; 122(1): 107-18.
10. Stappenbeck TS, Hooper LV, Gordon JI. Developmental regulation of intestinal angiogenesis by indigenous microbes via Paneth cells. Proc Natl Acad Sci USA. 2002; 99(24): 15451-5.
11. Sudo N, Chida Y, Aiba Y et al. Postnatal microbial colonization programs the hypothalamic-pituitary-adrenal system for stress response in mice. J Physiol. 2004; 558(Pt 1): 263-75.
12. Jandhyala SM, Talukdar R, Subramanyam C et al. Role of the normal gut microbiota. World J Gastroenterol. 2015; 21(29): 8787-803.
13. Konturek PC, Haziri D, Brzozowski T et al. Emerging role of fecal microbiota therapy in the treatment of gastrointestinal and extra-gastrointestinal diseases. J Physiol Pharmacol. 2015; 66(4): 483-91.
14. Weiss GA, Hennet T. Mechanisms and consequences of intestinal dysbiosis. Cell Mol Life Sci. 2017; 74(16): 2959-77.
15. Buffie CG, Bucci V, Stein RR. Precision microbiome reconstitution restores bile acid mediated resistance to Clostridium difficile. Nature. 2015; 517(7533): 205-8.
16. Marlicz W, Ostrowska L, Łoniewski I. Flora bakteryjna jelit i jej potencjalny związek z otyłością. Endokrynol Otył Zab Przem Mat. 2013; 9(1): 20-8.
17. Hold GL, Schwiertz A, Aminov RI et al. Oligonucleotide probes that detect quantitatively significant groups of butyrate-producing bacteria in human faces. Appl Environ Microbiol. 2003; 69(7): 4320-4.
18. Purchiaroni F, Tortora A, Gabrielli M et al. The role of intestinal microbiota and the immune system. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2013; 17(3): 323-33.
19. Wilczek-Rużyczka E. Człowiek w sytuacji zagrożenia zdrowia z perspektywy psychosomatyki. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2020.
20. Bischoff SC, Barbara G, Buurman W et al. Intestinal permeability – a new target for disease prevention and therapy. BMC Gastroenterol. 2014; 14: 189.
21. Cryan JF, Dinan TG. Mind-altering microorganisms: the impact of the gut microbiota on brain and behaviour. Nat Rev Neurosc. 2012; 13(10): 701-12.
22. Foster JA, McVey Neufeld KA. Gut-brain axis: how the microbiome influences anxiety and depression. Trends Neurosci. 2013; 36(5): 305-12.
23. Madore C, Leyrolle Q, Lacabanne C et al. Neuroinflammation in Autism: Plausible Role of Maternal Inflammation, Dietary Omega 3, and Microbiota. Neural Plasticity. 2016; 3: 1-15.
24. Finegold SM, Molitoris D, Song Y et al. Gastrointestinal microflora studies in late-onset autism. Clin Infect Dis. 2002; 35(Suppl 1): S6-16.
25. Kim YK, Shin C. The Microbiota-Gut-Brain Axis in Neuropsychiatric Disorders: Pathophysiological Mechanisms and Novel Treatments. Curr Neuropharmacology. 2018; 16(5): 559-73.
26. Skonieczna-Żydecka K, Łoniewski I, Marlicz W et al. Mikrobiota jelitowa jako potencjalna przyczyna zaburzeń funkcjonowania emocjonalnego człowieka. Medycyna Doświadczalna i Mikrobiologia. 2017; 69(2): 163-76.
27. Misera A, Łoniewski I. Rola mikrobioty jelitowej w kształtowaniu odporności na stres ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży. Centrum CBT.
28. Jenkins TA, Nguyen JC, Polglaze KE et al. Influence of Tryptophan and Serotonin on Mood and Cognition with a Possible Role of the Gut-Brain Axis. Nutrients. 2016; 8(1): 56.
29. Mayer EA. Gut feelings: the emerging biology of gut–brain communication. Nat Rev Neurosci. 2011; 12: 453-66.
30. Carabotti M, Scirocco A, Maselli MA et al. The gut-brain axis: interactions between enteric microbiota, central and enteric nervous systems. Ann Gastroenterol. 2015; 28(2): 203-9.
31. Rudzki L, Szulc A. Wpływ jelitowej flory bakteryjnej na ośrodkowy układ nerwowy i jej potencjalne znaczenie w leczeniu zaburzeń psychicznych. Farmakoter Psychiatr Neurol. 2013; 29(2): 69-77.
32. Lazarus R, Folkman S. Stress, Appraisal, and Coping. Springer, 1984.
33. Tsigos C, Kyrou I, Kassi E et al. Stress: Endocrine Physiology and Pathophysiology. In: Endotext [Internet]. Feingold KR, Anawalt B, Boyce A et al. (eds.). MDText.com, Inc., South Dartmouth (MA) 2000-2020.
34. Landowski J. Neurobiology of stress. Neuropsych Neuropsychol. 2007; 2(1): 26-36.
35. Greenwood-Van Meerveld B, Johnson AC, Grundy D et al. Gastrointestinal Physiology and Function. Handb Exp Pharmacol. 2017; 239: 1-16.
36. Mayer EA, Aziz Q, Coen S et al. Brain imaging approaches to the study of functional GI disorders: a Rome working team report. Neurogastroenterol Motil. 2009; 21(6): 579-96.
37. Saulnier DM, Riehle K, Mistretta T et al. Gastrointestinal microbiome signatures of pediatric patients with irritable bowel syndrome. Gastroenterology. 2011; 141(5): 1782-91.
38. Jani R, Thomason LA, Stanisz AM et al. Magnetic resonance spectroscopy reveals oral Lactobacillus promotion of increases in brain GABA, N-acetyl aspartate and glutamate. Neuroimage. 2016; 125: 988-95.
39. Tillisch K, Labus J, Kilpatrick L et al. Consumption of Fermented Milk Product With Probiotic Modulates Brain Activity. Gastroenterology. 2013; 144(7): 1394-401.
40. Pinto-Sanchez MI, Hall GB, Ghajar K et al. Probiotic Bifidobacterium longum NCC3001 Reduces Depression Scores and Alters Brain Activity: A Pilot Study in Patients With Irritable Bowel Syndrome. Gastroenterology. 2017; 153: 448-59.
2. Turnbaugh PJ, Ley RE, Hamady M et al. The human microbiome project. Nature. 2007; 449(7164): 804-10.
3. Cho I, Blaser MJ. The Human Microbiome: At the interface of health and disease. Nat Rev Genet. 2012; 13(4): 260-70.
4. Grigg JB, Sonnenberg GF. Host-Microbiota Interactions Shape Local and Systemic Inflammatory Diseases. J Immunol. 2017; 198(2): 564-71.
5. Eckburg PB, Bik EM, Bernstein CN et al. Diversity of the Human Intestinal Microbial Flora. Science. 2005; 308(5728): 1635-8.
6. Xu J, Mahowald MA, Ley RL et al. Evolution of symbiotic bacteria in the distal human intestine. PLoS Biol. 2007; 5(7): e156.
7. Kundu P, Blacher E, Elinav E et al. Our Gut Microbiome: The Evolving Inner Self. Cell. 2017; 171(7): 1481-93.
8. Lynch SV, Pedersen O. The Human Intestinal Microbiome in Health and Disease. N Engl J Med. 2016; 375(24): 2369-79.
9. Mazmanian SK, Liu CH, Tzianabos AO et al. An immunomodulatory molecule of symbiotic bacteria directs maturation of the host immune system. Cell. 2005; 122(1): 107-18.
10. Stappenbeck TS, Hooper LV, Gordon JI. Developmental regulation of intestinal angiogenesis by indigenous microbes via Paneth cells. Proc Natl Acad Sci USA. 2002; 99(24): 15451-5.
11. Sudo N, Chida Y, Aiba Y et al. Postnatal microbial colonization programs the hypothalamic-pituitary-adrenal system for stress response in mice. J Physiol. 2004; 558(Pt 1): 263-75.
12. Jandhyala SM, Talukdar R, Subramanyam C et al. Role of the normal gut microbiota. World J Gastroenterol. 2015; 21(29): 8787-803.
13. Konturek PC, Haziri D, Brzozowski T et al. Emerging role of fecal microbiota therapy in the treatment of gastrointestinal and extra-gastrointestinal diseases. J Physiol Pharmacol. 2015; 66(4): 483-91.
14. Weiss GA, Hennet T. Mechanisms and consequences of intestinal dysbiosis. Cell Mol Life Sci. 2017; 74(16): 2959-77.
15. Buffie CG, Bucci V, Stein RR. Precision microbiome reconstitution restores bile acid mediated resistance to Clostridium difficile. Nature. 2015; 517(7533): 205-8.
16. Marlicz W, Ostrowska L, Łoniewski I. Flora bakteryjna jelit i jej potencjalny związek z otyłością. Endokrynol Otył Zab Przem Mat. 2013; 9(1): 20-8.
17. Hold GL, Schwiertz A, Aminov RI et al. Oligonucleotide probes that detect quantitatively significant groups of butyrate-producing bacteria in human faces. Appl Environ Microbiol. 2003; 69(7): 4320-4.
18. Purchiaroni F, Tortora A, Gabrielli M et al. The role of intestinal microbiota and the immune system. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2013; 17(3): 323-33.
19. Wilczek-Rużyczka E. Człowiek w sytuacji zagrożenia zdrowia z perspektywy psychosomatyki. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2020.
20. Bischoff SC, Barbara G, Buurman W et al. Intestinal permeability – a new target for disease prevention and therapy. BMC Gastroenterol. 2014; 14: 189.
21. Cryan JF, Dinan TG. Mind-altering microorganisms: the impact of the gut microbiota on brain and behaviour. Nat Rev Neurosc. 2012; 13(10): 701-12.
22. Foster JA, McVey Neufeld KA. Gut-brain axis: how the microbiome influences anxiety and depression. Trends Neurosci. 2013; 36(5): 305-12.
23. Madore C, Leyrolle Q, Lacabanne C et al. Neuroinflammation in Autism: Plausible Role of Maternal Inflammation, Dietary Omega 3, and Microbiota. Neural Plasticity. 2016; 3: 1-15.
24. Finegold SM, Molitoris D, Song Y et al. Gastrointestinal microflora studies in late-onset autism. Clin Infect Dis. 2002; 35(Suppl 1): S6-16.
25. Kim YK, Shin C. The Microbiota-Gut-Brain Axis in Neuropsychiatric Disorders: Pathophysiological Mechanisms and Novel Treatments. Curr Neuropharmacology. 2018; 16(5): 559-73.
26. Skonieczna-Żydecka K, Łoniewski I, Marlicz W et al. Mikrobiota jelitowa jako potencjalna przyczyna zaburzeń funkcjonowania emocjonalnego człowieka. Medycyna Doświadczalna i Mikrobiologia. 2017; 69(2): 163-76.
27. Misera A, Łoniewski I. Rola mikrobioty jelitowej w kształtowaniu odporności na stres ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży. Centrum CBT.
28. Jenkins TA, Nguyen JC, Polglaze KE et al. Influence of Tryptophan and Serotonin on Mood and Cognition with a Possible Role of the Gut-Brain Axis. Nutrients. 2016; 8(1): 56.
29. Mayer EA. Gut feelings: the emerging biology of gut–brain communication. Nat Rev Neurosci. 2011; 12: 453-66.
30. Carabotti M, Scirocco A, Maselli MA et al. The gut-brain axis: interactions between enteric microbiota, central and enteric nervous systems. Ann Gastroenterol. 2015; 28(2): 203-9.
31. Rudzki L, Szulc A. Wpływ jelitowej flory bakteryjnej na ośrodkowy układ nerwowy i jej potencjalne znaczenie w leczeniu zaburzeń psychicznych. Farmakoter Psychiatr Neurol. 2013; 29(2): 69-77.
32. Lazarus R, Folkman S. Stress, Appraisal, and Coping. Springer, 1984.
33. Tsigos C, Kyrou I, Kassi E et al. Stress: Endocrine Physiology and Pathophysiology. In: Endotext [Internet]. Feingold KR, Anawalt B, Boyce A et al. (eds.). MDText.com, Inc., South Dartmouth (MA) 2000-2020.
34. Landowski J. Neurobiology of stress. Neuropsych Neuropsychol. 2007; 2(1): 26-36.
35. Greenwood-Van Meerveld B, Johnson AC, Grundy D et al. Gastrointestinal Physiology and Function. Handb Exp Pharmacol. 2017; 239: 1-16.
36. Mayer EA, Aziz Q, Coen S et al. Brain imaging approaches to the study of functional GI disorders: a Rome working team report. Neurogastroenterol Motil. 2009; 21(6): 579-96.
37. Saulnier DM, Riehle K, Mistretta T et al. Gastrointestinal microbiome signatures of pediatric patients with irritable bowel syndrome. Gastroenterology. 2011; 141(5): 1782-91.
38. Jani R, Thomason LA, Stanisz AM et al. Magnetic resonance spectroscopy reveals oral Lactobacillus promotion of increases in brain GABA, N-acetyl aspartate and glutamate. Neuroimage. 2016; 125: 988-95.
39. Tillisch K, Labus J, Kilpatrick L et al. Consumption of Fermented Milk Product With Probiotic Modulates Brain Activity. Gastroenterology. 2013; 144(7): 1394-401.
40. Pinto-Sanchez MI, Hall GB, Ghajar K et al. Probiotic Bifidobacterium longum NCC3001 Reduces Depression Scores and Alters Brain Activity: A Pilot Study in Patients With Irritable Bowel Syndrome. Gastroenterology. 2017; 153: 448-59.