Naproksen – znane i nieznane oblicza niesteroidowego leku przeciwzapalnego w praktyce klinicznej. Część I Artykuł przeglądowy
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Opublikowane:
cze 30, 2025
Słowa kluczowe:
naproksen, niesteroidowe leki przeciwzapalne, ból, bóle głowy, gorączka
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
Naproksen jest znanym i dostępnym na receptę i bez recepty niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym (NLPZ), którego właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe wykorzystywane są w leczeniu wielu zespołów bólowych o charakterze zarówno ostrym, jak i przewlekłym. Jego aktywność farmakologiczna obejmuje poza hamowaniem cyklooksygenaz również inne wielokierunkowe mechanizmy działania, m.in. blokowanie receptorów purynowych czy efekt przeciwwirusowy potwierdzony w badaniach in vitro i u ludzi.
W wielu badaniach klinicznych potwierdzono jego skuteczność w leczeniu m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów, choroby zwyrodnieniowej stawów, dny moczanowej, niespecyficznego bólu krzyża, pierwotnego bólu związanego z miesiączką, bólów głowy, a także w leczeniu gorączki. Stosunkowo szybki efekt analgetyczny, długi T½ i dobrze poznany profil bezpieczeństwa spośród NLPZ czyni go skutecznym lekiem stosowanym w codziennej praktyce lekarskiej. W niniejszej pracy przedstawiono kluczowe aspekty dotyczące naproksenu, w tym jego mechanizmy działania, możliwe działania niepożądane, skuteczność i bezpieczeństwo w uśmierzaniu bólu w wielu jednostkach chorobowych, a także w leczeniu gorączki i przeziębienia.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Jak cytować
Bitner-Bieleszuk, M., Bryła, A., & Kocot-Kępska, M. (2025). Naproksen – znane i nieznane oblicza niesteroidowego leku przeciwzapalnego w praktyce klinicznej. Część I. Medycyna Faktów , 18(2(67), 277-282. https://doi.org/10.24292/01.MF.0225.16
Numer
Dział
Artykuły
Copyright © by Medical Education. All rights reserved.
Bibliografia
1. Kocot-Kępska M. Naproksen – multifunkcjonalny niesteroidowy lek przeciwzapalny. Lek POZ. 2020; 6(3): 215-20.
2. Charakterystyka Produktu Leczniczego – Naproksen.
3. Charakterystyka Produktu Leczniczego – Naproksen sodowy.
4. Sevelius H, Runkel R, Segre E et al. Bioavailability of Naproxen Sodium and Its Relationship to Clinical Analgesic Effects. Br J Clin Pharmac 1980; 10: 259-26.
5. Law S, Derry S, Moore RA. Sumatriptan plus naproxen for the treatment of acute migraine attacks in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2016; 4(4): CD008541.
6. Hinz B, Cheremina O, Besz D, Zlotnick S, Brune K. Impact of naproxen sodium at over-the-counter doses on cyclooxygenase isoforms in human volunteers. Int J Clin Pharmacol Ther. 2008; 46(04):180-6.
7. Woroń J. Miejsce naproksenu w farmakoterapii bólu i gorączki. Co wiemy w 2022 roku? Med Faktów. 2022; 4(57): 401-3.
8. Shahid W, Ejaz SA, al-Rashida M et al. Identification of NSAIDs as lipoxygenase inhibitors through highly sensitive chemiluminescence method, expression analysis in mononuclear cells and computational studies. Bioorganic Chem. 2021;110: 104818.
9. Cicala C, Ianaro A, Fiorucci S et al. NO-naproxen modulates inflammation, nociception and downregulates T cell response in rat Freund’s adjuvant arthritis. Br J Pharmacol. 2000;130(6): 1399-405.
10. Aras H, Cağlayan F, Güncü GN et al. Effect of systemically administered naproxen sodium on clinical parameters and myeloperoxidase and elastase- like activity levels in gingival crevicular fluid. J Periodontol. 2007; 78(5): 868-73.
11. Glazer PA, Rosenwasser MP, Ratcliffe A. The effect of naproxen and interleukin-1 on proteoglycan catabolism and on neutral metalloproteinase activity in normal articular cartilage in vitro. J Clin Pharmacol. 1993; 33(2): 109-14.
12. Ounissi-Benkalha H, Pelletier JP, Tardif G et al. In vitro effects of 2 antirheumatic drugs on the synthesis and expression of proinflammatory cytokines in synovial membranes from patients with rheumatoid arthritis. J Rheumatol. 1996; 23(1): 16-23.
13. Smith CE, Soti S, Jones TA et al. Non-steroidal Anti-inflammatory Drugs Are Caspase Inhibitors. Cell Chem Biol. 2017; 24(3): 281-92.
14. Hautaniemi T, Petrenko N, Skorinkin A et al. The inhibitory action of the antimigraine nonsteroidal anti-inflammatory drug naproxen on P2X3 receptor-mediated responses in rat trigeminal neurons. Neuroscience. 2012; 209: 32-8.
15. Brutzkus JC, Shahrokhi M, Varacallo MA. Naproxen. In: StatPearls. Treasure Island (FL). StatPearls Publishing; 2020. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK525965/.
16. Terrier O, Dilly S, Pizzorno A, Chalupska D et al. Antiviral Properties of the NSAID Drug Naproxen Targeting the Nucleoprotein of SARS-CoV-2 Coronavirus. Molecules. 2021; 26(9): 2593.
17. Content and Format of Labeling for Human Prescription Drug and Biological Products; Requirements for Pregnancy and Lactation Labeling. Federal Register. 2014.
18. Ocena bezpieczeństwa stosowania leku w czasie karmienia piersią. Wydawnictwo Farmaceutyczne, 2020.
19. Bruno R, Iliadis A, Jullien I et al. Naproxen kinetics in synovial fluid of patients with osteoarthritis. Br J Clin Pharmacol. 1988; 26(1): 41-4.
20. Paglia MDG, Silva MT, Lopes LC et al. Use of corticoids and non-steroidal anti-inflammatories in the treatment of rheumatoid arthritis: Systematic review and network meta-analysis. PLOS ONE. 2021; 16(4): e0248866.
21. Fan M, Liu J, Zhao B et al. Indirect comparison of NSAIDs for ankylosing spondylitis: Network meta‑analysis of randomized, double‑blinded, controlled trials. Exp Ther Med. 2020; 19(4): 3031-41.
22. Roddy E, Clarkson K, Blagojevic-Bucknall M et al. Open-label randomised pragmatic trial (CONTACT) comparing naproxen and low-dose colchicine for the treatment of gout flares in primary care. Ann Rheum Dis. 2020; 79(2): 276-84.
23. Smith SR, Deshpande BR, Collins JE et al. Comparative pain reduction of oral non-steroidal anti-inflammatory drugs and opioids for knee osteoarthritis: systematic analytic review. Osteoarthritis Cartilage. 2016; 24(6): 962-72.
24. Jevsevar DS, Shores PB, Mullen K et al. Mixed Treatment Comparisons for Nonsurgical Treatment of Knee Osteoarthritis: A Network Meta-analysis. J Am Acad Orthop Surg. 2018; 26(9): 325-36.
25. Levin OS, Skoromets AA, Tabeeva GR et al. The efficacy and safety of naproxen in the treatment of nonspecific lumbalgia: the results of an open multi-center study (NEST). Zhurnal Nevrol Psikhiatrii Im SS Korsakova. 2019; 119(5): 27.
26. van Der Gaag WH, Roelofs PD, Enthoven WT et al. Non-steroidal anti-inflammatory drugs for acute low back pain. Cochrane Back and Neck Group. Cochrane Database Syst Rev. 2020; 2020(4). http://doi.wiley.com/10.1002/14651858.CD013581.
27. Grøvle L, Hasvik E, Holst R et al. Efficacy of naproxen in patients with sciatica: multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Pain. 2024; 165(11): 2606-14.
28. Derry S, Moore RA, Gaskell H et al. Topical NSAIDs for acute musculoskeletal pain in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2015; 2015(6): CD007402.
29. Thorling J, Linden B, Berg R et al. A double-blind comparison of naproxen gel and placebo in the treatment of soft tissue injuries. Curr Med Res Opin. 1990; 12(4): 242-8.
2. Charakterystyka Produktu Leczniczego – Naproksen.
3. Charakterystyka Produktu Leczniczego – Naproksen sodowy.
4. Sevelius H, Runkel R, Segre E et al. Bioavailability of Naproxen Sodium and Its Relationship to Clinical Analgesic Effects. Br J Clin Pharmac 1980; 10: 259-26.
5. Law S, Derry S, Moore RA. Sumatriptan plus naproxen for the treatment of acute migraine attacks in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2016; 4(4): CD008541.
6. Hinz B, Cheremina O, Besz D, Zlotnick S, Brune K. Impact of naproxen sodium at over-the-counter doses on cyclooxygenase isoforms in human volunteers. Int J Clin Pharmacol Ther. 2008; 46(04):180-6.
7. Woroń J. Miejsce naproksenu w farmakoterapii bólu i gorączki. Co wiemy w 2022 roku? Med Faktów. 2022; 4(57): 401-3.
8. Shahid W, Ejaz SA, al-Rashida M et al. Identification of NSAIDs as lipoxygenase inhibitors through highly sensitive chemiluminescence method, expression analysis in mononuclear cells and computational studies. Bioorganic Chem. 2021;110: 104818.
9. Cicala C, Ianaro A, Fiorucci S et al. NO-naproxen modulates inflammation, nociception and downregulates T cell response in rat Freund’s adjuvant arthritis. Br J Pharmacol. 2000;130(6): 1399-405.
10. Aras H, Cağlayan F, Güncü GN et al. Effect of systemically administered naproxen sodium on clinical parameters and myeloperoxidase and elastase- like activity levels in gingival crevicular fluid. J Periodontol. 2007; 78(5): 868-73.
11. Glazer PA, Rosenwasser MP, Ratcliffe A. The effect of naproxen and interleukin-1 on proteoglycan catabolism and on neutral metalloproteinase activity in normal articular cartilage in vitro. J Clin Pharmacol. 1993; 33(2): 109-14.
12. Ounissi-Benkalha H, Pelletier JP, Tardif G et al. In vitro effects of 2 antirheumatic drugs on the synthesis and expression of proinflammatory cytokines in synovial membranes from patients with rheumatoid arthritis. J Rheumatol. 1996; 23(1): 16-23.
13. Smith CE, Soti S, Jones TA et al. Non-steroidal Anti-inflammatory Drugs Are Caspase Inhibitors. Cell Chem Biol. 2017; 24(3): 281-92.
14. Hautaniemi T, Petrenko N, Skorinkin A et al. The inhibitory action of the antimigraine nonsteroidal anti-inflammatory drug naproxen on P2X3 receptor-mediated responses in rat trigeminal neurons. Neuroscience. 2012; 209: 32-8.
15. Brutzkus JC, Shahrokhi M, Varacallo MA. Naproxen. In: StatPearls. Treasure Island (FL). StatPearls Publishing; 2020. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK525965/.
16. Terrier O, Dilly S, Pizzorno A, Chalupska D et al. Antiviral Properties of the NSAID Drug Naproxen Targeting the Nucleoprotein of SARS-CoV-2 Coronavirus. Molecules. 2021; 26(9): 2593.
17. Content and Format of Labeling for Human Prescription Drug and Biological Products; Requirements for Pregnancy and Lactation Labeling. Federal Register. 2014.
18. Ocena bezpieczeństwa stosowania leku w czasie karmienia piersią. Wydawnictwo Farmaceutyczne, 2020.
19. Bruno R, Iliadis A, Jullien I et al. Naproxen kinetics in synovial fluid of patients with osteoarthritis. Br J Clin Pharmacol. 1988; 26(1): 41-4.
20. Paglia MDG, Silva MT, Lopes LC et al. Use of corticoids and non-steroidal anti-inflammatories in the treatment of rheumatoid arthritis: Systematic review and network meta-analysis. PLOS ONE. 2021; 16(4): e0248866.
21. Fan M, Liu J, Zhao B et al. Indirect comparison of NSAIDs for ankylosing spondylitis: Network meta‑analysis of randomized, double‑blinded, controlled trials. Exp Ther Med. 2020; 19(4): 3031-41.
22. Roddy E, Clarkson K, Blagojevic-Bucknall M et al. Open-label randomised pragmatic trial (CONTACT) comparing naproxen and low-dose colchicine for the treatment of gout flares in primary care. Ann Rheum Dis. 2020; 79(2): 276-84.
23. Smith SR, Deshpande BR, Collins JE et al. Comparative pain reduction of oral non-steroidal anti-inflammatory drugs and opioids for knee osteoarthritis: systematic analytic review. Osteoarthritis Cartilage. 2016; 24(6): 962-72.
24. Jevsevar DS, Shores PB, Mullen K et al. Mixed Treatment Comparisons for Nonsurgical Treatment of Knee Osteoarthritis: A Network Meta-analysis. J Am Acad Orthop Surg. 2018; 26(9): 325-36.
25. Levin OS, Skoromets AA, Tabeeva GR et al. The efficacy and safety of naproxen in the treatment of nonspecific lumbalgia: the results of an open multi-center study (NEST). Zhurnal Nevrol Psikhiatrii Im SS Korsakova. 2019; 119(5): 27.
26. van Der Gaag WH, Roelofs PD, Enthoven WT et al. Non-steroidal anti-inflammatory drugs for acute low back pain. Cochrane Back and Neck Group. Cochrane Database Syst Rev. 2020; 2020(4). http://doi.wiley.com/10.1002/14651858.CD013581.
27. Grøvle L, Hasvik E, Holst R et al. Efficacy of naproxen in patients with sciatica: multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Pain. 2024; 165(11): 2606-14.
28. Derry S, Moore RA, Gaskell H et al. Topical NSAIDs for acute musculoskeletal pain in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2015; 2015(6): CD007402.
29. Thorling J, Linden B, Berg R et al. A double-blind comparison of naproxen gel and placebo in the treatment of soft tissue injuries. Curr Med Res Opin. 1990; 12(4): 242-8.