Duże dawki witaminy D w obliczu aktualnych zaleceń i rekomendacji Artykuł przeglądowy
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Opublikowane:
mar 31, 2025
Słowa kluczowe:
duże dawki, witamina D
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
Witamina D odgrywa w organizmie kluczową rolę, wpływając na różne procesy fizjologiczne. Jej główną funkcją jest regulowanie gospodarki wapniowo-fosforanowej i wpływ na zdrowie układu mięśniowo-szkieletowego oraz zapobieganie chorobom kości, takim jak krzywica u dzieci i osteomalacja u dorosłych. Badania z ostatnich lat wykazały także, że witamina D może mieć również działanie plejotropowe, a jej niedobór występuje w bardzo wielu jednostkach chorobowych. Mimo że nadal istnieją luki w wiedzy oraz kontrowersje dotyczące potencjalnych pozaszkieletowych efektów witaminy D, to powszechnie uznaje się, że duża częstość występowania niedoborów witaminy D na świecie jest niepokojąca i wymaga podjęcia działań prewencyjnych. W ostatnich latach dostępne i promowane są również rzadsze schematy dawkowania witaminy D (raz w tygodniu, co 2 tygodnie i raz w miesiącu), które stanowią bezpieczną i chętnie preferowaną przez niektórych pacjentów alternatywę dla terapii codziennej. Niniejszy artykuł stanowi podsumowanie aktualnych zaleceń i rekomendacji dotyczących suplementacji oraz leczenia witaminą D, szczególnie w większych i rzadziej podawanych dawkach.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Jak cytować
Michalska-Kasiczak, M., Stuss, M., & Sewerynek, E. (2025). Duże dawki witaminy D w obliczu aktualnych zaleceń i rekomendacji . Medycyna Faktów , 18(1(66), 14-19. https://doi.org/10.24292/01.MF.0125.02
Numer
Dział
Artykuły
Copyright © by Medical Education. All rights reserved.
Bibliografia
1. Bouillon R, Marcocci C, Carmeliet G et al. Skeletal and Extraskeletal Actions of Vitamin D: Current Evidence and Outstanding Questions. Endocr Rev. 2019; 40: 1109-51.
2. Pilz S, Zittermann A, Trummer C et al. Vitamin D testing and treatment: A narrative review of current evidence. Endocr Connect. 2019; 8: R27-43.
3. Maretzke F, Bechthold A, Egert S et al. Role of Vitamin D in Preventing and Treating Selected Extraskeletal Diseases – An Umbrella Review. Nutrients. 2020; 12: 969.
4. Zittermann A, Trummer C, Theiler-Schwetz V et al. Vitamin D and Cardiovascular Disease: An Updated Narrative Review. Int J Mol Sci. 2021; 22: 2896.
5. Bouillon R, Manousaki D, Rosen C et al. The health effects of vitamin D supplementation: Evidence from human studies. Nat Rev Endocrinol. 2021; 18: 96-110.
6. Pilz S, Zittermann A, Obeid R et al. The Role of Vitamin D in Fertility and during Pregnancy and Lactation: A Review of Clinical Data. Int J Environ Res Public Health. 2018; 15: 2241.
7. Holick MF. The vitamin D deficiency pandemic: Approaches for diagnosis, treatment and prevention. Rev Endocr Metab Disord. 2017; 18: 153-65.
8. Gaksch M, Jorde R, Grimnes G et al. Vitamin D and mortality: Individual participant data meta-analysis of standardized 25-hydroxyvitamin D in 26916 individuals from a European consortium. PLoS ONE. 2017; 12: e0170791.
9. Kujach S, Lyzwinski D, Chroboczek M et al. The Effect of Vitamin D3 Supplementation on Physical Capacity among Active College-Aged Males. Nutrients. 2020; 12(7): 1936.
10. van Schoor N, Lips P. Global overview of vitamin D status. Endocrinol Metab Clin North Am. 2017; 46(4): 845.
11. Vranić L, Mikolašević I, Milić S. Vitamin D Deficiency: Consequence or Cause of Obesity? Medicina (Kaunas). 2019; 55(9): 541.
12. Bocheva G, Slominski RM, Slominski AT. The Impact of Vitamin D on Skin Aging. Int J Mol Sci. 2021; 22(16): 9097.
13. Brandenburg V, Ketteler M. Vitamin D and Secondary Hyperparathyroidism in Chronic Kidney Disease: A Critical Appraisal of the Past, Present, and the Future. Nutrients. 2022; 14(15): 3009.
14. Płudowski P, Kos-Kudła B, Walczak M et al. Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients. 2023; 15(3): 695.
15. Cashman KD, Dowling KG, Skrabakova Z et al. Vitamin D deficiency in Europe: Pandemic? Am J Clin Nutr. 2016; 103: 1033-44.
16. Lips P, Cashman KD, Lamberg-Allardt C et al. Current vitamin D status in European and Middle East countries and strategies to prevent vitamin D deficiency: A position statement of the European Calcified Tissue Society. Eur J Endocrinol. 2019; 180: P23-54.
17. Płudowski P, Takacs I, Boyanov M et al. Clinical Practice in the Prevention, Diagnosis and Treatment of Vitamin D Deficiency: A Central and Eastern European Expert Consensus Statement. Nutrients. 2022; 14(7): 1483.
18. Bischoff-Ferrari HA, Willett WC, Orav EJ. A pooled analysis of vitamin D dose requirements for fracture prevention. N Engl J Med. 2012; 367(1): 40-9.
19. Billington EO, Burt LA, Rose MS et al. Safety of High-Dose Vitamin D Supplementation: Secondary Analysis of a Randomized Controlled Trial. J Clin Endocrinol Metab. 2020; 105: 1261-73.
20. Misiorowski W, Misiorowska J, Dębski R et al. Stanowisko zepołu ekspertów w sprawie stosowania wysokich dawek witaminy D w zapobieganiu i leczeniu jej niedoboru. Medycyna po Dyplomie. 2017; sierpień: wydanie specjalne.
21. Głuszko P, Sewerynek E, Misiorowski W et al. Guidelines for the diagnosis and management of osteoporosis in Poland. Update 2022. Endokrynol Pol. 2023; 74(1): 5-15.
22. Płudowski P, Marcinowska-Suchowierska E, Togizbayev G et al. Daily and Weekly „High Doses” of Cholecalciferol for the Prevention and Treatment of Vitamin D Deficiency for Obese or Multi-Morbidity and Multi-Treatment Patients Requiring Multi-Drugs-A Narrative Review. Nutrients. 2024; 16(15): 2541.
23. Takács I, Tóth BE, Szekeres L et al. Randomized clinical trial to comparing efficacy of daily, weekly and monthly administration of vitamin D3. Endocrine. 2017; 55(1): 60-5.
24. Marcinowska-Suchowierska E, Kupisz-Urbańska M, Łukaszkiewicz J et al. Vitamin D Toxicity-A Clinical Perspective. Front Endocrinol (Lausanne). 2018; 20(9): 550.
25. Dudenkov DV, Yawn BY, Oberhelman SS et al. Changing Incidence of Serum 25-Hydroxyvitamin D Values Above 50 ng/mL: A 10-Year Population- Based Study. Mayo Clin Proc. 2015; 90: 577-86.
26. Malihi Z, Lawes C, Wu Z et al. Monthly high-dose vitamin D supplementation does not increase kidney stone risk or serum calcium: results from a randomized controlled trial. Am J Clin Nutr. 2019; 109(6): 1578-87.
27. Saponaro F, Saba A, Zucchi R. An Update on Vitamin D Metabolism. Int J Mol Sci. 2020; 21(18): 6573.
2. Pilz S, Zittermann A, Trummer C et al. Vitamin D testing and treatment: A narrative review of current evidence. Endocr Connect. 2019; 8: R27-43.
3. Maretzke F, Bechthold A, Egert S et al. Role of Vitamin D in Preventing and Treating Selected Extraskeletal Diseases – An Umbrella Review. Nutrients. 2020; 12: 969.
4. Zittermann A, Trummer C, Theiler-Schwetz V et al. Vitamin D and Cardiovascular Disease: An Updated Narrative Review. Int J Mol Sci. 2021; 22: 2896.
5. Bouillon R, Manousaki D, Rosen C et al. The health effects of vitamin D supplementation: Evidence from human studies. Nat Rev Endocrinol. 2021; 18: 96-110.
6. Pilz S, Zittermann A, Obeid R et al. The Role of Vitamin D in Fertility and during Pregnancy and Lactation: A Review of Clinical Data. Int J Environ Res Public Health. 2018; 15: 2241.
7. Holick MF. The vitamin D deficiency pandemic: Approaches for diagnosis, treatment and prevention. Rev Endocr Metab Disord. 2017; 18: 153-65.
8. Gaksch M, Jorde R, Grimnes G et al. Vitamin D and mortality: Individual participant data meta-analysis of standardized 25-hydroxyvitamin D in 26916 individuals from a European consortium. PLoS ONE. 2017; 12: e0170791.
9. Kujach S, Lyzwinski D, Chroboczek M et al. The Effect of Vitamin D3 Supplementation on Physical Capacity among Active College-Aged Males. Nutrients. 2020; 12(7): 1936.
10. van Schoor N, Lips P. Global overview of vitamin D status. Endocrinol Metab Clin North Am. 2017; 46(4): 845.
11. Vranić L, Mikolašević I, Milić S. Vitamin D Deficiency: Consequence or Cause of Obesity? Medicina (Kaunas). 2019; 55(9): 541.
12. Bocheva G, Slominski RM, Slominski AT. The Impact of Vitamin D on Skin Aging. Int J Mol Sci. 2021; 22(16): 9097.
13. Brandenburg V, Ketteler M. Vitamin D and Secondary Hyperparathyroidism in Chronic Kidney Disease: A Critical Appraisal of the Past, Present, and the Future. Nutrients. 2022; 14(15): 3009.
14. Płudowski P, Kos-Kudła B, Walczak M et al. Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients. 2023; 15(3): 695.
15. Cashman KD, Dowling KG, Skrabakova Z et al. Vitamin D deficiency in Europe: Pandemic? Am J Clin Nutr. 2016; 103: 1033-44.
16. Lips P, Cashman KD, Lamberg-Allardt C et al. Current vitamin D status in European and Middle East countries and strategies to prevent vitamin D deficiency: A position statement of the European Calcified Tissue Society. Eur J Endocrinol. 2019; 180: P23-54.
17. Płudowski P, Takacs I, Boyanov M et al. Clinical Practice in the Prevention, Diagnosis and Treatment of Vitamin D Deficiency: A Central and Eastern European Expert Consensus Statement. Nutrients. 2022; 14(7): 1483.
18. Bischoff-Ferrari HA, Willett WC, Orav EJ. A pooled analysis of vitamin D dose requirements for fracture prevention. N Engl J Med. 2012; 367(1): 40-9.
19. Billington EO, Burt LA, Rose MS et al. Safety of High-Dose Vitamin D Supplementation: Secondary Analysis of a Randomized Controlled Trial. J Clin Endocrinol Metab. 2020; 105: 1261-73.
20. Misiorowski W, Misiorowska J, Dębski R et al. Stanowisko zepołu ekspertów w sprawie stosowania wysokich dawek witaminy D w zapobieganiu i leczeniu jej niedoboru. Medycyna po Dyplomie. 2017; sierpień: wydanie specjalne.
21. Głuszko P, Sewerynek E, Misiorowski W et al. Guidelines for the diagnosis and management of osteoporosis in Poland. Update 2022. Endokrynol Pol. 2023; 74(1): 5-15.
22. Płudowski P, Marcinowska-Suchowierska E, Togizbayev G et al. Daily and Weekly „High Doses” of Cholecalciferol for the Prevention and Treatment of Vitamin D Deficiency for Obese or Multi-Morbidity and Multi-Treatment Patients Requiring Multi-Drugs-A Narrative Review. Nutrients. 2024; 16(15): 2541.
23. Takács I, Tóth BE, Szekeres L et al. Randomized clinical trial to comparing efficacy of daily, weekly and monthly administration of vitamin D3. Endocrine. 2017; 55(1): 60-5.
24. Marcinowska-Suchowierska E, Kupisz-Urbańska M, Łukaszkiewicz J et al. Vitamin D Toxicity-A Clinical Perspective. Front Endocrinol (Lausanne). 2018; 20(9): 550.
25. Dudenkov DV, Yawn BY, Oberhelman SS et al. Changing Incidence of Serum 25-Hydroxyvitamin D Values Above 50 ng/mL: A 10-Year Population- Based Study. Mayo Clin Proc. 2015; 90: 577-86.
26. Malihi Z, Lawes C, Wu Z et al. Monthly high-dose vitamin D supplementation does not increase kidney stone risk or serum calcium: results from a randomized controlled trial. Am J Clin Nutr. 2019; 109(6): 1578-87.
27. Saponaro F, Saba A, Zucchi R. An Update on Vitamin D Metabolism. Int J Mol Sci. 2020; 21(18): 6573.